Uitkomsten van onderzoek naar standaardisatie Haal Centraal API-specificaties

De Gebruikersvereniging Centric heeft onderzocht waar haar leden staan met de aansluiting op de Haal Centraal API’s en welke behoefte aan ondersteuning zij hebben. Dit heeft zij gedaan om het gesprek met Centric en de VNG over de implementatie van de Haal Centraal API-specificaties en uitfasering van de StUF-BG Vraag/Antwoord-standaard goed te kunnen voeren. In dit artikel worden de uitkomsten van het onderzoek samengevat.

Haal Centraal

Het programma Haal Centraal ontwikkelt API’s (Application Programming Interfaces), waarmee gemeenten basisgegevens rechtstreeks bij de landelijke registraties kunnen bevragen. De specificaties van de Haal Centraal API’s voor de BRK, BAG, BRP en WOZ zijn per 1 oktober 2022 gestandaardiseerd volgens het ‘pas toe of leg uit’-principe. De Haal Centraal API-specificaties zullen enige tijd naast de StUF-BG Vraag/Antwoord-standaard worden gebruikt en de StUF-BG Vraag/Antwoord-standaard uiteindelijk volledig vervangen.

Onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd middels een online enquête, die was gericht aan de hoogstgeplaatste functionaris binnen de organisatie die zich bezighoudt met ICT, informatisering en automatisering. Dit kan bijvoorbeeld de chief information officer (CIO) zijn of de directeur ICT. Deze persoon heeft de vragenlijst niet per se zelf hoeven in te vullen. Van de respondenten is gevraagd dat zij het geheel (BRK, BAG, BRP en WOZ) overzien. Dat kan bijvoorbeeld ook een enterprise architect, informatieadviseur of programmamanager zijn. Het onderzoek heeft plaatsgevonden van begin mei tot half augustus 2022.

Respondenten

Aan het onderzoek hebben 36 respondenten meegedaan, die werkzaam zijn bij 35 verschillende organisaties. De steekproef is hiermee klein. Centric heeft aangegeven dat de deelnemende organisaties wel een reële afspiegeling vormen van haar klantenbestand. Organisaties die actief met het onderwerp bezig zijn, zijn mogelijk iets oververtegenwoordigd onder de respondenten. Volgens VNG Realisatie waren 17 van de deelnemende organisaties eerder aanwezig op een Haal Centraal-informatiesessie en 13 nog niet.

Kennis en ervaring

Uit het onderzoek blijkt dat verreweg de meeste respondenten bekend zijn met Haal Centraal. Dit kan betekenen dat men erover heeft gelezen en theoretische kennis heeft, of dat men er actief mee bezig is en praktijkervaring heeft.

Opvallend is dat de twee respondenten die Haal Centraal alleen van naam kennen, allebei applicatiebeheerder zijn. Er hebben in totaal drie applicatiebeheerders meegedaan. De derde applicatiebeheerder kent Haal Centraal redelijk. Het gaat om kleine aantallen (applicatiebeheerders behoren ook niet tot de primaire doelgroep van het onderzoek), maar mogelijk moet deze doelgroep meer worden betrokken.

Een kopgroep is al bezig met de aansluiting op Haal Centraal. Anderen maken plannen of denken er nog over na. Men wil bijvoorbeeld eerst andere projecten uitvoeren, leren van andere gemeenten die verder zijn dan zijzelf of een doelarchitectuur opstellen. Mogelijk heeft de gemeente nog niet de benodigde API-gateway, ondersteunt de gebruikte software de API’s nog niet of is deze nog niet aan vervanging toe en hoeft deze ook nog niet te worden aanbesteed.

Planning en begroting

Als we vragen welke Haal Centraal API’s de hoogste prioriteit hebben, zien we dat de Haal Centraal BRP API het populairst is. Hier speelt de (binnengemeentelijke) vraag een rol. Haal Centraal API-specificaties voor de BGT en het HR worden gemist in het huidige aanbod.

Ongeveer de helft van de respondenten verwacht binnen een jaar de eerste Haal Centraal API in gebruik te nemen. De groep die verwacht dat dit één tot drie jaar duurt, is even groot. Naar verwachting is dus binnen drie jaar overal een Haal Centraal API in gebruik.

Het duurt naar verwachting langer dan drie jaar voordat alle API’s overal in gebruik zijn.

Een meerderheid van de respondenten is bereid om te investeren in de overstap op de nieuwe standaarden. Niet iedereen is ervan overtuigd dat hiervoor ook extra budget moet worden gereserveerd.

Vervolg

Als laatste is de respondenten gevraagd welke boodschappen zij de gebruikersvereniging zouden willen meegeven in haar contacten met Centric en de VNG en wat de gebruikersvereniging nog meer kan doen om hun organisatie te helpen bij de transitie. De antwoorden bevatten vele suggesties voor acties die Centric, de VNG en de gebruikersvereniging zouden kunnen nemen.

We zullen de suggesties meenemen als we het gezamenlijk actieplan herijken naar aanleiding van het ledenonderzoek 2022 (als onderdeel van aanbevelingen 3 en 5) en de verschillende gebruikersgroepen betrekken bij de (verdere) uitvoering van dit plan.

Hartelijk dank aan alle leden die hebben deelgenomen aan het ledenonderzoek!